Xơ gan là bệnh mạn tính, tổn thương nặng lan tỏa ở các thùy gan tạo ra mô xơ, cấu trúc các tiểu thùy và mạch máu của gan bị hủy hoại không hồi phục. Gan bị xơ chai bởi 3 quá trình xảy ra đồng thời hay nối tiếp nhau: hoại tử nhu mô gan; tăng sinh mô xơ; tạo thành những hòn, cục và tiểu thùy giả.
Phân loại xơ gan
- Theo nguyên nhân bệnh sinh:
+ Xơ gan cửa (vòng, Laennec, xơ gan Banti)
+ Xơ gan do rượu
+ Xơ gan sau hoại tử
+ Xơ gan sau viêm gan
+ Xơ gan mật
- Theo hình thái: (kích thước các hạt trên mặt gan)
+ Xơ gan hạt nhỏ < 3mm
+ Xơ gan hạt lớn 3 mm – 2 cm
+ Đa số gan teo nhỏ, cứng chắc, nhạt màu, vàng hoặc màu xanh lá cây (xơ gan mật).
+ Mặt ngoài gan có những ổ tế bào gan tái tạo, xung quanh có dải xơ bao bọc nổi lên như những đầu đinh không đều nhau.
+ Trên mặt cắt gan những ổ tế bào gan tái tạo, tròn không đều nhau nằm giữa những vành đai xơ trắng, gan chắc, dai, khó cắt.
+ Thoái hoá, hoại tử tế bào gan
+ Xơ phát triển lan toả, bao vây, chia cắt các tiểu thuỳ gan, có chỗ tạo thành tiểu thuỳ gan giả.
+ Tăng sinh nhiều ống mật tân tạo lẫn trong mô xơ.
+ Xâm nhập nhiều tế bào viêm mạn tính trong mô xơ, nhất là vùng khoảng cửa.
+ Các tế bào gan tái tạo thành ổ (ổ tế bào gan tái tạo).
Hậu quả xơ gan:
Có 2 hậu quả chính:
- Suy gan (giảm tổng hợp P, chống đông, tiết mật…)
- Tăng áp lực tính mạch cửa (cổ chướng, lách to, giãn tĩnh mạc thực quản, hậu môn, tuần hoàn bàng hệ…)
Ngoài ra, xơ gan có thể gây hậu quả:
- Giảm khả năng miễn dịch
- Dễ mắc bệnh nhiễm trùng
- Tăng nguy cơ ung thư gan
- Dễ nghẽn tĩnh mạch gan